Home → Thema’s & Lessen voor groep 1/2 → Samen beslissen →
Keuzes voor de groep
De groep, Samen beslissen, Keuzes voor de groep
‘Juf, mogen we binnen blijven, want het regent…’
Kern: De leerlingen krijgen zeggenschap over zaken in de groep die ook hen aangaan
Specifieke doelen Sociale Competentie:
- De leerlingen zijn bereid bij te dragen aan ontwikkelingen in de klas
- Ze staan open voor de ideeën van anderen
- Ze denken mee bij het realiseren van een idee
- Ze leren rekening te houden met de voorkeuren van anderen
Taal: tussendoelen EN
Doelgericht taalgebruik in reële contexten
De leerlingen verwoorden hun ideeën voor de inrichting van en activiteiten in de klas
Reflectie op communicatie
De leerlingen worden zich bewust van het feit dat onderling overleg en gemeenschappelijke besluiten bijdragen aan de onderlinge relaties en aan de sfeer in de groep
Het gebruik van complexe taalfuncties (redeneren, vergelijken, concluderen)
De leerlingen kunnen motieven voor hun wensen of voorkeuren verwoorden
Ze bedenken oplossingen waar iedereen mee in kan stemmen
Wat vinden jullie?
Grijp signalen van leerlingen aan om met de groep te overleggen over de inrichting, activiteiten of planning in de groep. Het kan gaan om alledaagse opmerkingen of vragen, zoals: ‘Juf, mogen we binnen blijven, want het regent’; ‘Juf, we willen graag een wiegje in de huishoek’ of ‘Ik mag bijna nooit in de bouwhoek, want hij is altijd vol.’ Bedenk samen een oplossing waar iedereen mee in kan stemmen.
Wat doen we met die hoek?
Vraag de leerlingen wat voor een nieuwe hoek ze in de klas zouden willen, als er eentje virj komt. Bespreek of klasgenoten ermee in kunnen stemmen en hoe lang zo’n hoek zou kunnen blijven. Richt hem dan samen met de leerlingen in.
Als het thema voor een nieuwe hoek al vaststaat, kun je de leerlingen ideeën vragen om hem te vullen: wat heb je nodig om een dierenasiel te maken, welke spullen moet je hebben voor een fietswerkplaats?
Op de OGO/school van juf Joke is Winter een jaarlijks terugkerend thema. Om de leerlingen daar warm voor te maken las Joke de prentenboeken IJsbeer in de Tropen en Kikker heeft het koud (Max Velthuis). De leerlingen maakten ijsbergen, sneeuwvlokken en ijspegels. Ook beplakten Kikker op een werkblad met warme kleren. Juf Joke stelde voor om een hoek in te richten met winterspullen. De leerlingen kwamen meteen met schaatsen, mutsen en handschoenen. Op de vraag wat er nog meer verkocht kon worden kwamen de leerlingen met soep, warme chocolademelk en nootjes.
Bij de inrichting vroeg juf Joke hoe je direct zou kunnen zien dat het ook echt winter was. De leerlingen noemden de sneeuw en ijspegels. Ze hingen hun eigen maaksels op in de winterhoek.
Geleide aandacht
Focus de leerlingen op een thema dat je van tevoren hebt bedacht. Dat kun je doen door gebruik te maken van een ervaring van een leerling: ‘Jij was aan zee, had je nog schelpen gevonden?’, een voorwerp dat je meeneemt zoals een kapotte fiets om een fietswerkplaats te starten of met behulp van een prentenboek.
Vinden jullie dat een goed idee?
Groep 2 van Juf Hanneke introduceert een digitale fotocamera voor de klas. Alle leerlingen willen wel foto’s maken, en Bas vertelde dat zijn ouders eerst een ander fototoestel hadden dat nu kapot is. Juf Hanneke vraagt of de leerlingen een fotografenwinkel in de themahoek willen, waar ze zelf foto’s van elkaar kunnen maken en waar ook kapotte camera’s gerepareerd kunnen worden. De leerlingen reageren enthousiast, en sommigen brengen oude camera’s mee van huis die open mogen worden gemaakt. De fotowinkel is populair; er worden tekeningen gemaakt van hoe de camera er van binnen uit ziet en de kinderen bedenken met wie en hoe ze op de foto willen. Voor het betalen komt er een speelgoed kassa, en de leerlingen schrijven zelf de bonnen, op naam.
Groepsvergadering
Ook kleuters kunnen actief meedenken over zaken die de klas aangaan. Organiseer bijvoorbeeld een tweewekelijkse vergadering, waarvoor ook de leerlingen agendapunten kunnen inbrengen. Zo ontwikkelen ze al jong een basishouding van democratie en participatie, onderdelen van het wettelijk verplichte vak burgerschapsvorming.
Bespreek in de vergadering af en toe of de leerlingen tevreden zijn met de inrichting en de gang van zaken in de klas, of dat ze iets graag anders zouden zien.
Vraag hen naar oplossingen en hun argumenten daarbij. Geef zelf ook je motieven, zoals: ‘Ik vind het belangrijk dat jullie allemaal in verschillende hoeken spelen, want daarmee oefen je verschillende dingen. Vinden jullie het een idee om een extra bouwplaats te maken op de speelplaats, met hout en plastic kratten en andere spullen?’ Zo ja, leg dan uit dat je dat eerst in het team moet bespreken, want de speelplaats is voor iedereen. En vraag, bij instemming, hoe je aan de spullen kunt komen. ‘Hebben jullie ideeën voor wat we daar kunnen neerzetten, en hoe we daar aan kunnen komen?’
Als er strijdige wensen zijn, bedenk dan samen met de kinderen hoe je eruit kunt komen zonder dat één idee ‘wint’, of leg uit waarom jij het toch anders wilt doen. Geef alle leerlingen de kans om te reageren, al is het maar door te knikken of nee te schudden. Streef daarbij naar consensus, een oplossing waar iedereen mee kan leven, dus niemand er ernstige bezwaren tegen heeft.
Alison Clark betrok jonge kinderen (in de kinderopvang) actief bij het ontwerpen van hun eigen klassenomgeving. Met foto’s en in interviews vertelden kinderen over fijne, enge en saaie plekken vanuit hun eigen perspectief, en ze dachten na over wat beter kan. Alison Clark, Transforming Children’s Spaces and Adults’ Participation in Designing Learning Environments. Routledge, 2010.
Hé, dat is interessant… Wil je daar meer van weten?
Wees alert op de betrokkenheid van leerlingen op ervaringen of gebeurtenissen in hun omgeving. Enthousiasme en nieuwsgierigheid kunnen leiden tot een thema, de inrichting van een hoek of een gemeenschappelijk groepsproduct, zoals een verhuizing, nieuwbouw in de buurt, een kermis. Zo kan een nieuwe jas met een kraag van (nep)bont de start zijn voor het aanleggen van een verzameling stoffen, een naaiatelier, een weefgetouw, of een onderzoekshoek met vergrootglas, stoffenverf, scharen, nietmachine en warm / koud water.
Wat vinden jullie?
Grijp ook signalen van leerlingen aan om met de groep te overleggen over de inrichting, activiteiten of planning in de groep. Het kan gaan om alledaagse opmerkingen of vragen, zoals: ‘Juf, mogen we binnen blijven, want het regent’; ‘Juf, we willen graag een wiegje in de huishoek’ of ‘Ik mag bijna nooit in de bouwhoek, want hij is altijd vol.’ Bedenk samen een oplossing waar iedereen mee in kan stemmen.