Leerlingen aan’t werk

Home → ICT

 

Leerlingen aan’t werk

Kennismaken met de computer
Hoewel ook jonge kinderen handig zijn in het bedienen van digitale apparaten, hebben ze hulp nodig bij het leren werken met de apparatuur en de software (tekstverwerken, een diashow maken, foto’s uploaden) en het zoeken van informatie op het internet. Kleuters kunnen al leren

  • hoe je de muis en het toetsenbord (met letters in onderkast) bedient
  • het terugzoeken van de letters die ze al kennen op het digitale toetsenbord (in onderkast)en deze in te typen
  • hoe je opnames maakt met een digitale foto- of videocamera
  • hoe ze hun eigen file terug kunnen vinden op de website van de klas, door hun naam te herkennen
  • dat hun ouders via het weblog thuis kunnen zien wat er in de klas is gebeurd

In groep 3 en 4 komt daar nog bij:

  • leren hoe je een eigen tekst intypt, bewaart en weer oproept
  • het gebruik van de spellingscontrole en het uitproberen van gegeven alternatieven
  • plaatjes zoeken met een zoekmachine
  • geluidsbestandjes opnemen en afluisteren met gebruik van de volumeknop

Het overzetten van foto’s en films op de computer, het editen van geluids- en filmfragmenten, het plaatsen van foto’s en teksten op het weblog van de klas is voor onderbouwleerlingen meestal te moeilijk en vopor de leraar teveel werk. Hulp van derden is daarbij zeer gewenst.

Arbeidsintensief

Het merendeel van de leraren die ICT gebruikten in het kader van Onze Klas Mijn Wereld hadden weinig of geen ervaring met het door leerlingen laten werken aan eigen producten op de computer en geen enkele klas had al een eigen weblog. De leraren die aan de slag gingen met PowerPoints en een eigen weblog vonden het erg tijdrovend, vooral omdat veel leerlingen er in het begin intensief bij begeleid moesten worden. Ook aan het overzetten van foto’s en films van de camera naar de computer waren ze veel tijd kwijt. Het editen van films is sowieso een grote klus; dat redde niemand nog naast het vaste programma. Het lukte alleen als iemand anders bijsprong. Maar als de eerste hobbels waren genomen was de voldoening groot, vooral omdat de leerlingen supergemotiveerd waren en bijzonder trots op hun eigen producten en die van de klas. De meeste leerlingen van groep 3 leerden snel hoe ze teksten konden intypen en bewaren.
Leerlingen kennis laten maken met de computer vraagt ook behoorlijk wat tijd, omdat daarbij de gouden regel is: leerlingen doen alles zelf. Helpers geven aanwijzingen, maar bedienen nooit de toetsen. Zo leren de kinderen het snelst typen en navigeren. Maar zonder hulp krijgt een leraar dat moeilijk voor elkaar.
Er zijn verschillende manieren om voor meer begeleiding te zorgen.

Een extra meester of juf
Bij het werken met ICT is het erg plezierig als een klassenassistent, stagiair of ICT-specialist ondersteuning kan bieden. Of vraag enkele ouders om te helpen, tijdens de les of bij het bijhouden van het weblog van de klas of het editen van een filmpje.

Leerlingen uit hogere groepen
Kinderen leren soms sneller van elkaar dan van een volwassene. Bij het werken op de computer kunnen digitaal handige leerlingen uit een hogere klas assisteren. De meesten vinden dat erg leuk om te doen. Zeg hen wel nadrukkelijk dat ze van de toetsen af moeten blijven, dat is voor hen vaak nog lastiger dan voor volwassenen omdat het bijna vanzelf gaat. Ook het bijhouden van het weblog of editen doen ze graag voor hun jongere schoolgenoten. Deze ondersteuning door medeleerlingen bevordert bovendien de cohesie binnen de school als gemeenschap.

Speciale taken voor klasgenoten
In iedere klas zijn wel een paar leerlingen die vaardig zijn in ICT of het snel oppikken. Laat hen samenwerken met een maatje dat daar minder handig in is. Of wijs in de klas een of enkele deskundige(n) aan, bij wie klasgenoten terecht kunnen met vragen. Een extra voordeel is, dat leerlingen zich meer bewust worden van elkaars kwaliteiten. Leerlingen die goed zijn op de computer maar minder uitblinken in bijvoorbeeld rekenen, zullen er trots op zijn dat ze als ‘specialist’ anderen vooruit kunnen helpen. Ook zij moeten er dan op letten, dat ze met woorden en gebaren uitleggen wat de ander moet doen, zonder zelf de computer te bedienen.

Hafida doet het voor
In de klas van juf Joke (groep 2 /3) is Hafida (groep 3) de eerste ‘journalist van de dag’, samen met Mehmed. Terwijl alle leerlingen voor de computer zitten, laat ze haar foto zien en leest ze de tekst voor: ‘lars is op de Noordpool met ijsbeeren. Dit is de verteltafel.’ Ze heeft haar tekst zelf ingetypt. Juf Joke vraagt of ze kan laten zien hoe ze dat deed. Hafida zegt: ‘Kijk, dan ga je bijvoorbeeld zo…. (ze gaat met de cursor naar haar tekst)… Dan staat hier lars. Als ik op de l druk dan staat er l, en als ik op de a druk dan staat er toch la, en als ik op r druk dan staat er lar en als ik op de s druk dan staat er lars.’

De praktijk

De leraren op de scholen die meewerkten aan Onze Klas Mijn Wereld vonden verschillende oplossingen.

Ilona op de Mijlpaal werkt met circuit groepen. Een deel van de leerlingen werkt aan rekentaken, een andere groep aan taal of handvaardigheid. De computergroep bestaat uit vier leerlingen, die ieder over een computer beschikken in de klas.

Bij George (Oeboentoe, groep 4) kwam op woensdagochtend een vader als vrijwilliger in de klas om de leerlingen te helpen bij computertaken.

Op De Achthoek (groep 3 en 4) begeleidde de ICT-er de leraren. Hij vertelt:
‘In de klas werden de opdrachten besproken en in het klad gemaakt. De tijd achter de pc kon zo efficiënt besteed worden aan het typen, inspreken van teksten, het zoeken en verwerken van plaatjes etc. Per groepje gaf ik achter een pc allereerst een korte instructie.
De kinderen hebben meestal in tweetallen samengewerkt, en verdere samenwerking werd gestimuleerd. Diverse kinderen ontwikkelden zich tot “specialist” in bijvoorbeeld het zoeken van plaatjes met Google of in het plakken van de gevonden afbeelding in een Powerpoint. Desalniettemin bleek één volwassene per 6 á 8 kinderen toch wel prettig. Behoorlijk arbeidsintensief dus. Deels werkte ik zelf met de groepjes, maar waar mogelijk begeleidde ook de groepsleerkracht en een onderwijsassistent. Op deze manier hielden we de vaart in het project.
Op het moment dat je zelf een bij de leerlingen passende werkwijze hebt bedacht kan je natuurlijk ook heel goed kinderen uit hoge groepen mee laten doen bij instructie en/of begeleiding. Groepers 7 of 8 lopen dan stage bij een groep 3 of 4. In de praktijk blijkt dit uitstekend te werken en voor zowel klein als groot leerzaam te zijn.’

Wensen voor de toekomst
De ICT-specialist van De Mijlpaal zou graag zien dat iedere groep een eigen website heeft: ‘Dat bevordert de transparantie van de school doordat je een inkijkje geeft in wat er in de klas gebeurt. Dat past goed bij de manier van werken op de Mijlpaal. Maar voor de leraren levert dat een extra werkdruk op. Naast leerdoelen, onderzoeksvragen, de registratie van handelingsplannen en de individuele ontwikkeling van leerlingen is het bijhouden van een groepwebsite en/of persoonlijke files wat veelgevraagd, zeker als een leerkracht niet erg digitaal vaardig is.’